Czysty gabinet. Wygodny fotel. Nowoczesny sprzęt i wykwalifikowany lekarz. To właśnie z tym najczęściej kojarzy nam się gabinet stomatologiczny. Nie zawsze jednak tak było. Historia leczenia zębów jest długa i miejscami bardzo burzliwa. Na drodze do poszukiwania skutecznych sposobów dbania o higienę jamy ustnej i zdrowie zębów nie brak kontrowersyjnych i bolesnych metod. Warto je poznać, choćby po to, by docenić komfort, jaki zapewnia pacjentowi współczesny gabinet stomatologiczny.
Dinozaury i próchnica…
Badania archeologiczne pokazują, że warunki do rozwoju próchnicy istniały praktycznie od zawsze, jeszcze na długo przed pojawieniem się człowieka. Dowodem na to są fragmenty zębów zwierząt, które żyły w epoce premu. Próchnicę znaleziono również na zębach dinozaurów, a zatem w epoce kredy. Pierwsze znaleziska potwierdzające występowanie tego schorzenia u człowieka pochodzą sprzed ok. 2 mln lat.
Złote zęby mumii
Higiena jamy ustnej narodziła się około 5 tys. lat temu. Jak wyglądała? Hindusi do czyszczenia zębów używali rozwidlonych gałązek. Pierwsze szczoteczki (czy raczej przyrządy, które je przypominały) pojawiły się w Grecji, Rzymie i Arabii. Egipt z kolei przodował w poszukiwaniu metod leczenia ubytków. Świadczy o tym pochodząca sprzed kilku tysięcy lat mumia, u której znaleziono sztuczne złote zęby. Wzmianki związane ze stomatologią pojawiają się także w kodeksie Hammurabiego. W starożytnych Indiach narodziła się chirurgia szczękowa. Z kolei pierwsi chińscy dentyści doskonalili technikę wyrywania zębów u cieśli lub stolarza.
Średniowieczna dentystyka
Stomatologia jako nauka ma swoje początki w średniowieczu. W 1020 roku arabski filozof stworzył traktat o tematyce medycznej, w którym podkreślał wagę dentystyki i opisywał podstawowe w tym czasie zasady higieny jamy ustnej. W XII wieku pojawił się specyficzny rodzaj dentysty, tzw. wyrywacz zębów. Swoje usługi oferował on na jarmarkach i rynkach miast. Grupka prawdziwych lekarzy była niewielka. Leczeniem zębów zajmowali się też balwierze i łaziebnicy, którzy w ramach swoich usług oferowali również strzyżenie, golenie i upuszczanie krwi przy pomocy pijawek.
Tymczasem w Polsce…
Polska stomatologia narodziła się za czasów Kazimierza Wielkiego. Jego decyzja o założeniu Akademii Krakowskiej dała bowiem początek polskiej medycynie naukowej, w tym także dentystyce. Na początku XV wieku Maciej Miechowita, krakowski profesor, tworzy traktat „Conservatio sanitatis”, w którym zawiera również wiele informacji na temat higieny jamy ustnej i metod leczenia zębów.